W dniach od 19 do 23 czerwca 2023 roku w Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu miała miejsce druga edycja szkolenia teoretycznego i praktycznego lotów bezzałogowymi statkami powietrznymi BSP, powszechnie zwanymi dronami. Dzięki temu szkoleniu studenci AKSiM uzyskali uprawnienia kategorii otwartej klasy A1/A3. W przedsięwzięciu wzięli udział studenci kierunków: dziennikarstwo i komunikacja społeczna, informatyka medialna i informatyka inżynierska, którzy zdobywali wiedzę i umiejętności pod okiem doświadczonych instruktorów z Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.

System bezzałogowych statków powietrznych obejmuje komponent powietrzny, a więc zakres pojazdów, którymi legalnie możemy poruszać się po niebie bez przewożenia na pokładzie załogi lotniczej, oraz komponent naziemny, w skład którego wchodzą: podsystemy kontroli, elementy wspierające, personel, użytkownicy i przesyłanie danych. Warsztaty umożliwiły uczestnikom poznanie budowy BSP oraz zdobycie kompetencji z zakresu ich obsługi. Prowadzący szkolenie zwrócili szczególną uwagę na wielowirnikowce, które są powszechnie znane i używane m.in. przez amatorów BSP. Odnieśli się również do statków załogowych tj. samolotów, śmigłowców, czy aerostatów, często wykorzystywanych do tak zwanej reklamy powietrznej.

Historia prawnych uregulowań lotów dronami w Polsce sięga roku 2009, gdy jeszcze nie istniały dedykowane temu przepisy, a loty BSP wykonywano według zasad określonych dla awionetki, czyli małego samolotu sportowego. Kluczowym okazał się rok 2020, kiedy Polska Agencja Żeglugi Powietrznej zajęła się cyfrową koordynacją lotów. Natomiast już rok później bezzałogowe statki powietrzne zostały objęte przepisami narzuconymi przez Unię Europejską. 

Bezpośrednim powodem nowych regulacji prawnych dla dronów były kwestie bezpieczeństwa. Elementem zwiększającym bezpieczeństwo jest nadawanie kategorii uprawnień użytkownikom BSP. Uprawnienia te są stopniowane i zależą od wielu czynników, między innymi od: masy urządzenia, wysokości, na jaką możemy się wznieść, tego, że statek musi znajdować się w zasięgu wzroku, a także odległości, która dzieli BSP od postronnych ludzi. Przepisy zakazują bowiem przelatywania w obrębie zgromadzeń ludzi.

– Każdy pilot jest operatorem, ale nie każdy operator jest pilotem – zaznaczyli instruktorzy wskazując różnicę pomiędzy operatorem a pilotem w aspekcie bezzałogowych statków powietrznych. 

Zwrócili również uwagę na to, że operator to osoba lub podmiot, który jest w posiadaniu drona, (zlecający lot). Z kolei pilot to osoba bezpośrednio kierująca statkiem bezzałogowym, która jednocześnie może być operatorem, a tym samym samodzielnie wyznaczać sobie misje czy trasy. 

Podczas lotu, oprócz pilota, zalecana bywa obecność osoby asystującej, której rolą jest obserwacja zarówno samego drona, jak i przestrzeni wokół niego i pod nim. Z kolei sam pilot dostając zlecenie od operatora na wykonanie konkretnego lotu. Musi otrzymać sporządzone przez niego procedury z uwzględnieniem konkretnego modelu BSP. 

Istotne jest, aby zawsze sprawdzać urządzenie przed lotem. 

– Możecie mieć mechaników, serwisantów, ale to wy – jako piloci – jesteście odpowiedzialni za stan drona podczas wykonywania manewrów – zaznaczyli instruktorzy zwracając uwagę na kontrolę stanu urządzenia przed, w trakcie i po wykonanym locie.

Wielokrotnie podczas kursu podkreślano, aby dokładnie czytać instrukcję przed wykonywaniem operacji powietrznych. Jeśli statek, którym pilot ma wykonać lot jest niesprawny, spoczywa na nim bezwzględny obowiązek odmówienia wykonania zadania. 

Instruktorzy omówili rodzaje przestrzeni lotniczych, których jest aż 12. W części stref ruch drona może być ograniczony z różnych powodów, a w pewnych występuje całkowity zakaz przelatywania. Zakres operacji dozwolonych dla pilota zależy od rodzaju strefy, w tym od terenu, czasu, stopnia niebezpieczeństwa czy intensywności np. zaplanowanych lotów pojazdów załogowych. 

Podczas kierowania bezzałogowcem należy uważać, aby statek nie wpadł do wody, ani nie znalazł się nad terenem ćwiczeń jednostek wojskowych, a także innych instytucji, od których wymagane jest zezwolenie na latanie. Przy wykonywaniu operacji lotniczych warto też dopilnować odległości minimum 150 metrów od terenów szczególnie narażonych. 

Uczestnicy szkolenia zarejestrowali się w systemie elektronicznym Urzędu Lotnictwa Cywilnego, w którym odbyli dodatkowe szkolenie i uzyskali certyfikaty na podkategorie statków wielowirnikowych A1/A3. W ramach ćwiczeń studenci samodzielnie zgłaszali swoje misje lotnicze, a wszystko po to, aby w przyszłości jako pełnoprawni piloci, czy operatorzy, bezproblemowo poruszać się w systemie elektronicznym. 

Część teoretyczną zakończyła lekcja meteorologiczna z zastosowaniem narzędzi monitorowania prognozy pogody w terminie lotu. W jej toku omówione zostały parametry  warunków pogodowych sprzyjających i niesprzyjających lotom BSP. 

Kursanci po zdaniu egzaminów teoretycznych przystąpili do warsztatów latania dronami w kategorii otwartej klasy A1, A2 oraz A3. 

Zdobytą wiedzę uczestnicy kursu mogli wykorzystać w 2,5-godzinnym praktycznym bloku szkoleniowym. Każdy kursant indywidualnie operował aparaturą sterującą lotem drona, a szkoleniowcy doglądali i dbali o bezpieczeństwo podopiecznych podczas manewrów w powietrzu. Jednym z zadań do wykonania było wykonanie zdjęć oraz  wideorejestracja za pomocą BSP. 

Zdobyte nowe umiejętności z pewnością przydadzą się w karierze zawodowej studentów. 

Szkolenia odbyły się w ramach zawiązanej współpracy AKSiM z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej przy współfinansowaniu ze środków projektu unijnego. 

Zespół Prasowy AKSiM
Krzysztof Brauer